Opvliegers

Recent waren we te gast op een oud wijnlandgoed, Oliver Moragues, in de buurt van Algaida, Mallorca. Het hoofdgebouw kijkt uit over de wijngaard die zich medio mei golvend groen uitstrekt met de oude wijnstokken vol jonge frisse loten. De omgeving bleek enorm vogelrijk. Zittend aan ons ontbijt in de tuin zagen we Europese kanaries, Groenlingen, Kleine zwartkoppen, Zwartkoppen en Putters af en aan vliegen naar een fonteintje waar ze even een bad namen of kwamen drinken. Tussen de rijen wijnstokken pikten Hoppen en Rode patrijzen hun kostje bij elkaar en was ’s avonds de schelle roep van een Griel hoorbaar. Bij het invallen van de schemering klonk steevast de rollende zang van een verre Nachtzwaluw en de eindeloos herhaalde monotone roep van de Dwergooruil.

Boven de rijen wijnstokken zagen we frequent ook een bescheiden weinig opvallend zangertje opvliegen. Vanaf één of meerdere uitkijkposten maakte hij snelle vluchten achter vliegende insecten aan, die vaak in de lucht gevangen werden of van bladeren werden afgepikt; een Mediterrane vliegenvanger (Mediterranean flycatcher, Muscicapa tyrrhenica balearica). Het opvliegen en terugkeren op dezelfde plek is het karakteristieke gedrag van alle soorten vliegenvangers. Hierdoor zijn ze op afstand te herkennen. De Mediterrane vliegenvanger kent 2 ondersoorten en heeft zich, zo blijkt uit DNA-onderzoek, 1 miljoen jaar geleden als soort afgesplitst van de bij ons bekende Grauwe vliegenvanger. Hij onderscheidt zich hiervan door o.a. meer beige bovendelen, zeer goed gemarkeerde kruinstreping en zuiver witte onderdelen, flanken en ondervleugel met zeer kleine, dunne, en bleke streping beperkt tot bovenborst en keel (Dutch Birding 41: 295-317, 2019).

In 2019 is de Mediterrane vliegenvanger definitief als unieke soort geregistreerd door de IOC (International Ornithological Committee) en als zodanig opgenomen in de IOC World Bird List. De IOC World Bird List is een open access resource van de internationale ornithologiegemeenschap. Het primaire doel van de lijst en organisatie is om de wereldwijde communicatie hierover te ondersteunen. Mediterrane vliegenvangers broeden op Sardinië, Corsica, de Toscaanse archipelago (ondersoort tyrrhenica) en de Balearische eilanden (balearica).

Het was heerlijk ’s ochtends vroeg en ‘s avonds tussen de wijnvelden door te lopen. De vliegenvangertjes waren nog maar net terug van hun voorjaarstrek. Ze overwinteren ten zuiden van de Sahara tot in de punt van Zuid-Afrika. Ze waren dus bezig hun aangesproken reserves weer aan te vullen en zich voor te bereiden op het snel naderende broedseizoen. De foto’s zijn gemaakt in het zachter wordende licht aan het einde van de middag.