Eerste afvaart 9.00 uur, zo was te lezen op de website van de Noorse ferrydienst. Op een kraakheldere ochtend in maart meldden we ons daarom vroeg aan de kade voor de korte overtocht, dik ingepakt tegen de kou. Het moet om en nabij -10°C zijn geweest toen het bootje in de snijdende poolwind de haven van Vardø – 400 kilometer ten noorden van de poolcirkel – verliet om ons enkele kilometers voor de kust af te zetten op het besneeuwde Hornøya.

Duizenden alken en zeekoeten vlogen ons tegemoet toen we het eiland opliepen en over de ijzige rotsen naar de vuurtoren klommen. Vanaf hier hadden we een geweldig uitzicht over de Barentszzee, het Noorse vastenland, het Amerikaanse radarstation op de rotsen van Vardø en verder oostelijk de Russische kust. Helaas ontbraken de papegaaiduikers. De aanhoudende kou en het pak sneeuw hielden hen langer op zee dan andere jaren. De vele kuifaalscholvers (Gulosus aristotelis) die de rotsen al wel bevolkten in hun gekuifde prachtkleed, hadden hierdoor op veel plaatsen nog het rijk alleen.

Er zijn 40 soorten aalscholvers, ondergebracht in de familie van de Phalacrocoracidae. Binnen de familie Phalacrocoracidae werden de kuifaalscholvers tot voor kort net als de aalscholver (Phalacrocorax carbo) geclassificeerd onder het geslacht Phalacrocorax. In de voorbije jaren bleek de kuifaalscholver echter minder verwant aan de aalscholver dan voorheen gedacht. De kuifaalscholver is nu ondergebracht in een eigen geslacht: Gulosus. De aalscholvers splitsten zich 40 miljoen jaar geleden af van de slangenhalsvogels, het geslacht Glusosus splitste zich vervolgens 1 miljoen jaar geleden af van het geslacht phalacrocorax.

De kuifaalscholvers van Hornøya zijn onderdeel van de 28000 paren die in kolonies langs de immens lange Noorse kust broeden en die met elkaar een derde van de Atlantische kuifaalscholverpopulatie vormen – de UK herbergt een ander derde deel. Kuifaalscholvers van Hornøya foerageren op vis tot een afstand van 10-15 kilometer rond het eiland in het oppervlaktewater tot een maximale diepte van zestig meter. De op Hornøya levende Scandinavische ondersoort (Gulosus aristotelis aristotelis) onderscheidt zich van de mediterrane ondersoort (…desmaresti) door een grotere kuif en donkerdere snavel – van noord naar zuid worden kuifaalscholvers en hun kuif kleiner en hun snavel geler.