De meest felle straatvechter van gevleugeld IJsland is zonder twijfel de Noordse stern (Arctic tern, Sterna paradisaea). Zodra we, waar op IJsland dan ook, in de buurt kwamen van iets wat op een broedplek leek, ging doorgaans de hele kolonie op de wieken. Vlak boven ons hangend werd ons eerst met luid snerpend gekrijs vocaal duidelijk gemaakt dat we niet welkom waren. Hierna werden we op een serie intimiderende duikvluchten getrakteerd, om vervolgens met een aantal scherpe pikken in onze hoofdhuid, dwars door muts of capuchon heen, de kolonie uit gejaagd te worden. Dit alles onder een continue kakafonie van 30-40 luid alarmerende sterns.
Naast agressief en verbeten is de Noordse stern in vlucht vooral ook heel fragiel en gracieus. De Noordse stern is feitelijk een heel klein lijfje met heel veel vleugel en een lange staart. Met een spanwijdte van 3/4 meter weegt hij slechts 100 gram. Dit alles om het eeuwig zomeren van de Noordse stern mogelijk te maken. Want nadat de sternen hier broeden en de zomer doorbrengen in wateren rond de noordelijke poolcirkel, vertrekken ze als het kouder wordt zuidwaarts richting de Zuidpool.
Zeven in juni 2011 in de Waddenzee van een geolocator (1.5 gram) voorziene Nederlandse Noordse sterns vlogen na de broedtijd zuidwaarts langs de Afrikaanse westkust, draaiden oostwaarts bij Kaap de Goede hoop, doorkruisten de Indische Oceaan tot de zuidpunt van Australië en vlogen vervolgens hiervandaan nog verder zuidwaarts om onze winter door te brengen in de zuidpoolzomer in Wilkesland, Antarctica (Fijn et al., Ardea, 101(1):3-12, 2013). Na 273 dagen arriveerden de sterns weer in 2012 in Nederland, werden ze weer gevangen en bleken gemiddeld 90.000 km te hebben afgelegd. Noordse sterns genieten zo een continue zomer en zien waarschijnlijk het meeste daglicht van alle schepsels op aarde. Wetende dat Noordse sterns 30-40 jaar oud kunnen worden, is het niet ongewoon voor een stern om 2-2.5 miljoen kilometer te vliegen in hun leven.
In Nederland broeden 5-600 paar Noordse sterns, vooral op de Wadden. Nederland bevindt zich aan de uiterst zuidelijke rand van het broedgebied van de Noordse stern dat reikt tot hoog boven de poolcirkel. Wereldwijd gaat het de soort goed, maar in Nederland heeft de Noordse stern het moeilijk. De foto’s heb ik kunnen maken op Snaefellsnes en Flatey, IJsland.
Fijne zomer!
Noordse stern 1
Noordse stern 10
Noordse stern, Arctic tern, Sterna paradisaea, Flatey Island, 13-6-2022
Noordse stern 8
Noordse stern 7
Noordse stern 6
Noordse stern 5
Noordse stern 4
Noordse stern 3
